10 Aralık 2019
Yerli ve Milli Nomenklatura
09 Aralık 2019
Önderliğin Tarihsel Sınırı
08 Aralık 2019
Mehmet Mahsum Oral: Barbarlarla Beklerken (II)
06 Aralık 2019
Ayşegül Devecioğlu (I): Hazır Anlam mı Serseri Duyuş mu?
05 Aralık 2019
"Hasta Adam"
04 Aralık 2019
Sol-Popülizm (4) ve "Darwinci Sol"
02 Aralık 2019
Alaturka Bir Cersei Olarak Büşra
01 Aralık 2019
Bir Tuhaf Yargı Reformu
29 Kasım 2019
Kime Göre Yeni, Kimin İçin Yeni?
27 Kasım 2019
İntihar ve Depresyon: Anlatılan Hepimizin Hikâyesi Değil midir?
16 Kasım 2019
Bu Solcular…
İnsanlığa karşı suçun bir iddianameye girmesi Türkiye’de ilk kez oluyor. Mahkeme’nin vereceği karar da TCK 77. Madde’nin ilk uygulaması olacak. Bu bakımdan önemli. İnsanlığa karşı suç, Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni kuran Roma Anlaşması’ndaki dört suç kategorisinden biri (diğerleri soykırım, savaş suçları ve saldırı suçu). Türkiye, Roma Anlaşması’nı imzalamayan ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taraf olmayan birkaç devletten biri.
Bundan beş sene önce nasıl kitap satın aldığınızı hatırlayınız. Kitapçıya gider, önce kitap kapaklarına yenilir, daha dirayetliyseniz bu görsel şölene itibar etmez, arka kapak yazısını okur, içinden rastgele sayfaları karıştırır, fiyatı da kesenize göreyse, alırdınız. Tabii bunu aklınızda bir kitap olmadığı zamanlar için söylüyorum. Herkes meşrebine göre, okuyacağı kitabı kendisi seçerdi.
07 Aralık 2019
Kriz’in ve kriz söyleminin egemen olduğu bir dönemi yaşıyoruz. Neoliberalizmin krizi, ekolojik kriz, iklim krizi, gıda krizi, siyasetin krizi… Benzer dönemlerde olduğu gibi, kriz’in neyin, kimin krizi olduğu konusunda oldukça farklı tanımlar/tartışmalar sürüyor. Ama içlerinde en fazla iklim ve ekolojik kriz -tabiatıyla- daha öne çıkıyor. Şimdi “ya barbarlık ya sosyalizm” sloganının yerini de “ya yok oluş ya sosyalizm” alıyor.
Yoksulları kendilerinin olduğu kadar basiretli, akılcı davranmamakla suçlamak, ardından nefret kusmak, tam bir orta sınıf umursamazlığı. Oysa yoksulluk tam olarak da budur: bir eylemde bulunur ya da malı alırken, toplumun diğer kesimlerinin yapmadığı fedakarlıkları yapmak zorunda kalmak, bu seçimlerin ağırlığı altında ezilirken bazen orta sınıflara akıldışı gelebilecek tercihlerde bulunmaktır. Yoksulluk bazen çok güçlü olmaktır, bazen de güçsüz olmaktır. Kişinin yaptığı, yapmak zorunda kaldığı amansız tercihlerden dolayı bazen saçmalamaktır.
Meta-modernizm, naif modernist ideolojik pozisyonlara geri dönüşü imlemekten ziyade çağımızın hem modernizmin hem de post-modernizmin bakış açıları arasındaki salınımla nitelendiği kanaatindedir. Bunun, samimiyetle ironi, yapısökümle yapıcılık, duygusuzlukla duygulanım arasında salınan ve sanki böyle bir şey başarılabilirmiş gibi bir tür aşkın pozisyona erişmeye kalkışan nevden bir bilinçli naiflik, pragmatik idealizm ve ılımlı fanatizm olarak belirdiğini görüyoruz. Meta-modern kuşak, aynı anda hem ironik hem de samimi olabileceğimizi, birinin diğerini ille de eksiltmediğini anlıyor.
03 Aralık 2019
Kültür endüstrisi, dinî ve ulusal bayramların metotlarını kendi çıkarlarına adapte etmekte gecikmedi; hem de bizzat bu bayramlardan bazılarını kendisi için dönüştürerek: Black Friday de tıpkı Noel gibi kültür endüstrisinin kendi çıkarları için dönüştürdüğü bayramlardan birisi oldu. İlginç olanı kültür endüstrisinin, birer dinî (Hıristiyan) bayram olan Thanksgiving (ve ertesi günü Black Friday) ve Noel'i Türkiye'nin de aralarında bulunduğu Hıristiyan olmayan toplumlara da yayabilme becerisidir.
Peki sosyal medyada vücut çalışırkenki görüntülerini, kaldırdıkları ağırlıkları, alnından ter akan kareleri paylaşan erkekler acaba bu saldırıları savuşturmak için mi böyle davranıyor, bu görüntüleri yayınlıyorlar? Şüphesiz sadece bunun için değil. Beğenilmek, belki kendi beğendiği kişiye kendisini göstermek, hatta kimilerini kıskandırmak, yaptıklarıyla “düşman çatlatmak” da vardır çorbada.
İncitici olan buna alışmak, bir süre önce belki adliye polis marifetiyle yansıtmaktan alıkonulduğumuz duyarlıkları kaybetmek, daha fenası farkına varmaksızın bunlardan vazgeçmemizdir. Bireysel ve kolektif tam hak eşitliğine dayalı, dikey ilişki modellerinin uzağında, karnaval neşesi taşıyan yeni bir toplum inşasının, aynı zamanda alışmamakla, ezilenler dünyasına seçenekler sunan eleştiri kültürünü toplumsallaştırabilmekle de ilgisi olmalı.
28 Kasım 2019
Costa-Gavras, çağdaş politik sinemanın en önemli yönetmeni. Yunan asıllı Fransız sanatçı, Kazancakis’den ödünç aldığı başlıkla (Gitmesi mümkün olmayan yerlere git) seksen altı yıllık özyaşam öyküsünü 517 sayfalık kitapta anlatmış. Kendisi aynı zamanda senaryo yazarı da olduğu için, bir bakıma kendi çocukluk, gençlik ve meslek hayatının filmini çekmiş bu kitapta. Her satır çok görsel, çok sinematik.
Soruyu yineleyelim: Şemseddin Sami, romanına neden bir “insest motifi” ekleme ihtiyacı duydu? “Tragedyayı ağırlaştırmak için aklına gelen en ağır şey” belki buydu, evet, ama tragedyayı ağırlaştırmayı neden istedi? Şemseddin Sami’nin çok bilinçli bir tercihle, romanında “sadece kötü olduğu için” bir karaktere yer vermeyişinin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Zaten ilk bakışta kötü -veya sevimsiz- diyebileceğimiz iki kişi var: Hacı Baba ile Ali Bey.
26 Kasım 2019
Baskıcı ve otoriter rejimlerde bazen olağan bazen olağanüstü koşullarda eleştirel tutum sergileyen aydınların yaşadığı zorluklar ve maruz kaldıkları baskı çokça karşılaştığımız iç acıtan bir tablo. Türkiye’nin yakın tarihinde bunun binlerce örneğini görmek mümkündür. Asıl dram hem içinde yaşanılan rejimi hem de o rejimi reddeden sosyal bilimleri dahi yargılayarak aydın olmaya çalışmak ve aydın kalabilme çabasında yaşanır.
25 Kasım 2019
2020 penceresinden bakıldığında görülen manzarada yeni stadyumlar, yeni metro ağları ya da yeni köprüler yok. Avrupa’nın kurucu mitini andıran, 1960 yılına ait bir resim var. Devletler ve toplumlar arasında, tarihten gelen rekabetleri unutmadan, ortak bir Avrupalılık bilinci yaratmak isteyen ilk projenin güncellenmiş, renklendirilmiş hali.