Sırrı Süreyya Önder, Öcalan'ın "Barış ve demokratik toplum çağrısı"nın okunduğu gün, barış umudunun düğün sahibi gibi görünmüştü. Onun herkese hitap edebilme, bir derdi "herkese" anlatabilme kabiliyetine, o umudun güç kaynaklarından biri olarak bakanlar az değildi. Derken, kalbi baskına uğradı. Günlerdir "herkes," –siretine birazcık insaniyet hûzmesi vurmuş herkes–, Sırrı Süreyya'nın gitmemesi için, itikadınca dua ediyor. Bu satırlar yazılırken, hayatî tehlikenin büyüdüğü haberleri geliyordu.

***

Geniş kamuoyu Sırrı Süreyya Önder'i, senaryosunu yazdığı ve Muharrem Gülmez'le birlikte yönettiği Beynelmilel filmiyle tanımıştı (2006). Beynelmilel, adını Enternasyonal marşından alıyordu. Malûm, Enternasyonal kelimesinin Türkçe (eski Türkçe) karşılığı Beynelmilel'dir. Filmin kahramanının Enternasyonal'i "beynelmilel bir şey" diye tanıtmasının hikmeti, biraz gizlilikti, biraz da onu ilk dinleyen genç kızı, solla yeni yeni tanışan birini ürkütmeme kaygısı.

***

1 Mayıs da, en az Enternasyonal kadar beynelmilel bir şeydir. Zaten Enternasyonal, en güzel, 1 Mayıs meydanlarında eda edilir. Enternasyonal gibi, 1 Mayıs da, kanatlandırıcıdır. İyi gelir!

Yarın 1 Mayıs. Eskilerden, iki bilinmedik 1 Mayıs şiiriyle selam verelim. Sırrı Süreyya'ya da dua olsun.

***

İlki, Prizrenli (Kosovalı) Hacı Ömer Paçariz'in (1870-1928) 1920 tarihli Çiftçi ve İşçi Kardaşlarıma Mev'iza[1]'sından. Bu kıymetli eserin keşfini, Şeyh Efendi'nin çağdaşımız hemşerileri Sezgin Boynik ve Tevfik Rada'nın çalışmasına borçluyuz.[2] Hacı Ömer Paçariz, Melami şeyhidir. Sol ilâhiyat ehlidir - Sırrı Süreyya’nın da gönlüne göredir.

Yaşasın Bir Mayıs’ın bayramı

Kıldı şen Hristiyan ile İslâmı

Ne revâ[3] yırtıcı kaplan olalım

Yeter artık yeter insan olalım

Sosyalist Fecri[4]’ni canla okuyun

Eğmeyin acz ile maldâra[5] boyun

(...)

Sosyalist fikrini terviç edelim

Meslek-i Hakk’a bu yoldan gidelim

Kırmızı bayrak odur âyetimiz

Hakk, diye dalgalanır râyetimiz[6].

***

İkincisi, hakkında özel bir bilgi bulunmayan Avusturyalı sosyalist Josef Friedmann'ın, 1 Mayıs 1909'da Wiener Arbeiter-Zeitung'da [Viyana İşçi Gazetesi] yayımlanan Kırmızı Karanfiller şiirini "Türkçe söylüyorum."  

Pırıl pırıl kırmızı karanfiller

ki özgürlük güneşlerinin kökündendirler

Kızıl lavlar alev alev

Özgürlük özlemi alaz alaz

Günlerin günü yaklaşıyor

Özgürlük sancağı dalgalanıyor

İleri, hep ileri, yürekler efil efil

Muzaffer olacak kırmızı karanfil!

[1] Öğüt, nasihat.

[2] Hacı Ömer Lütfi Paçariz: Devrimci Şiirler. Prizren, 2023.

[3] Ne faydası var? Hiç uygun mu?

[4] 1920'lerde Yugoslavya Komünist Partisi'nin Türkçe yayın organı.

[5] Mal sahibi, varlıklı.

[6] Bayrak, sancak.